حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر
روشها و ابزار حسابرســی مبتنی بر کامپیوتر به منظور مکانیزه کردن فرایندهای حسابرســی مورد استفاده قرار میگیرند.
به عبــارت دیگر، روشهای حسابرســی مبتنی بر کامپیوتر یا روشــها و ابزار حسابرســی مبتنی بر کامپیوتر، شــامل اســتفاده از نرم افزارهــای مفیــد ســازمانی همچون صفحه گســترده ها، واژه پردازهــا، برنامه های ویرایش متن و نرم افزارهای پیشــرفته ای مانند سیســتم های تجزیه وتحلیل آماری و ابزار کسب وکار هوشــمند در حرفه حسابرسی است. روشهای ســنتی حسابرســی تنها دارای این امکان است که حسابرســان بتوانند براســاس نمونه های محدودی از جامعه آمــاری داده هــای در اختیــار، اطلاعات را اســتخراج کرده و مطابق با اســتانداردها و قوانین و مقررات، نتیجه گیری کنند؛ اما با جایگزینی حسابرســی کامپیوتری و روشهای حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر، بخشــی از این مشکل ها برطرف میشود.
حسابرسی سنتی در مقایسه با روشها و ابزار حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر
با توسعه شــرکتها و افزایش روزافزون حجم عملیات آنها، ریســک حسابرسی افزایش یافته و انجام آزمونهای محتوای گســترده (سندرســی و دیگر روشهای حسابرسی) با مشکل روبه رو شــده اســت. در حقیقت بــا افزایش حجم ســندهای تولید شــده و تغییــر مداوم قوانیــن و مقررات مالــی و اداری، ریسک کشــف خطا به وســیله کنترل نمونه ای اسناد و مدارک افزایش پیدا کرده اســت؛ در حالی که با اســتفاده از روشــهای حسابرســی مبتنی بر کامپیوتر، تجزیه وتحلیل حجم انبوهی از داده ها (و یا تمامی داده ها) در مدت زمان کوتاهی ممکن شده و خطاها، تقلبها و سوءاســتفاده ها با سهولت بیشتری کشف میشــود. طراحی یک فرایند حسابرســی کامپیوتری خوب، کار ساده ای نیســت؛ اما با این طراحی، حســابرس به تمامی تراکنشهای مورد نظر خود دسترســی یافته و میتواند به طور مســتمر در ســالهای بعد از آن بهره مند شــود. از جمله فواید روشــهای حسابرســی مبتنی بر کامپیوتر اینست که حسابرس میتواند به طور مستمر برای ریسکهای خاص، آزمایشهای مورد نظر خود را به روشهای مختلف و روی تمامی داده های در اختیار، انجام دهد.
مهمترین فایده های نرم افزارهای حسابرسی کامپیوتری را میتوان به این شرح توضیح داد:
- عملیات حسابرسی را مستقل از سیستم اصلی و روی یک نســخه فقط خواندنی از داده ها انجــام میدهند؛ بدون هرگونه دستکاری در اطلاعات اصلی شرکت مورد رسیدگی
- بســیاری از روالهــای خــاص حسابرســی همچــون نمونه گیری، به سادگی انجام میشــود
- مســتندات هر آزمون انجام شــده در نرم افزار میتواند به عنوان اسناد و مدارک مرجع، در کاربرگ حسابرس مورد استفاده قرار گیرد.
- جســتار در دادههــا (بازیابــی داده ها براســاس شــرایط و محدودیتهای مورد نیاز حسابرس)
- طبقه بندی دادهها
- استخراج نمونه
- تحلیل آماری روی داده ها
- انجام محاســبه های خــاص روی داده ها با اســتفاده از توابع آماده
- کشف شناسه های تکراری اسناد
- ایجاد جدولهای محوری
- ایجاد جدولهای رابطه ای
دیگر کاربردهای حسابرسی مبتنی بر کامپیوتر:
در مجموع با اســتفاده از نرم افزارهای تجزیه وتحلیل داده ها ، حسابرسان میتوانند برای تحلیل اطلاعات این فعالیتها را انجام دهند:
- تهیــه کاربرگهــای الکترونیکی:
حســابرس به راحتی میتوانــد با ایجــاد کاربرگهــای الکترونیکــی در یک فایل حسابرســی بهطــور متمرکز و یــا در پایــگاه داده، اقدامهای جاری خــود را پیگیری و کاربرگها را آرشــیو کند. این منابع اطالعاتی باعث خواهد شد تا حسابرس به بررسیهای جاری خود دسترسی داشــته و اطمینان پیدا کند که این اطلاعات با داده های دوره های قبل مرتبط است. افزون بر این، حسابرس میتواند فرم و قالب اســتانداردهای حسابرســی را به صورت الکترونیکی تهیه کند؛ به طوری که بتواند کیفیت و ســازگاری کاربرگهای حسابرسی را بهبود بخشد
• تشخیص تقلب:
این ابزار کمک میکند تا حسابرس الگوهــای غیرمنتظره و غیرقابــل توضیح در داده ها را که میتواند نشــاندهنده تقلب باشــد، شناسایی کند. هرچند اســتفاده از روشــهای حسابرســی کامپیوتری میتواند ســاده و یا پیچیده باشــد، اما ارائه گزارشهای تحلیلی دقیق، ســریع و کارامد با اســتفاده از این ابزار میتواند در پیشــگیری و یا کشف بهموقع تقلب، بسیار مفید باشد.
نتیجه گیری
ســالهای زیادی اســت که مؤسســه ها و بنگاههــای دولتی و خصوصی، برای ثبت و نگهداری اطلاعات خود از سیستمهای کامپیوتری اســتفاده میکننــد و روزبه روز بــر حجم اطلاعات ذخیره شده آنها افزوده میشود. در آینده ای نزدیک، حسابرسی ســنتی چندان کارامد نخواهد بود و حتی استفاده از ابزار عمومی نمیتواند پاسخگوی این حجم از اطلاعات باشد. هرچند استفاده از كامپیوتر در مؤسســه های حسابرسی رایج شده و روزبه روز در حال گسترش است، اما آشنایی حسابرسان ( داخلی و یا مستقل( با روشها و ابزار حسابرســی مبتنی بر کامپیوتر و تسلط آنها به یکی از ابزار تخصصی حسابرسی، امری ضروری است. اجرای حسابرسی مستمر روی این حجم از داده ها، نیازمند به کارگیری نرم افزارهای تخصصی حوزه حسابرســی است.
منابع:
نظر بدهید